Stowarzyszenie Służb Ratowniczych RP

Straż pożarna, dawniej straż ogniowa – zorganizowana formacja zajmująca się prewencją i walką z pożarami oraz pozostałymi zagrożeniami (innymi niż przestępczość) dla zdrowia i życia ludzkiego, dobytku oraz środowiska naturalnego. Do zadań straży pożarnej należy także usuwanie skutków klęsk żywiołowych i katastrof.

Do zadań specjalnych wykonywanych przez straż pożarną należy ratownictwo:

biologiczne (sprowadzające się do neutralizacji czynników zakaźnych oraz ochrony ludności i zwierząt gospodarskich w czasie ataków terrorystycznych z użyciem broni biologicznej),
chemiczne (sprowadzające się do neutralizacji czynników chemicznych oraz ochrony ludności, zwierząt gospodarskich i środowiska przyrodniczego w czasie ataków terrorystycznych z użyciem broni chemicznej, katastrof chemicznych i niektórych katastrof drogowych),
medyczne (sprowadzające się do udzielania pomocy przedlekarskiej przed przybyciem fachowych służb medycznych lub w miejscach, gdzie służby te dotrzeć nie mogą),
poszukiwawcze (polegające na zlokalizowaniu i wydobyciu ludzi z zawalonych budynków w czasie katastrof budowlanych, trzęsień ziemi etc.)
radiologiczne (sprowadzające się do ochrony ludności, zwierząt gospodarskich i środowiska przyrodniczego przed promieniowaniem jonizującym),
techniczne
wodne (sprowadzające się do wykonywania wszystkich niezbędnych działań na wodzie, jak i pod jej powierzchnią na obszarze wszystkich wód śródlądowych oraz rewirach jednostek portowych),

Straż pożarna w wielu krajach, m.in. UE (Unii Europejskiej), Kanadzie, Nowej Zelandii, Polsce, Rosji, USA, działa jako organizacja oparta na straży zawodowej (w Polsce Państwowa Straż Pożarna i Wojskowa Straż Pożarna) oraz straży społecznej (w Polsce Ochotnicza Straż Pożarna).

Niektóre przedsiębiorstwa w ramach swojej działalności organizują zakładowe straże pożarne, m.in. lotniskową straż pożarną, kolejową straż pożarną itd.

Komendanci Główni Państwowej Straży Pożarnej

generał brygadier Feliks Dela
nadbrygadier Ryszard Korzeniowski
nadbrygadier Ignacy Ścibiorek - pełniący obowiązki Komendanta Głównego PSP
generał brygadier Zbigniew Meres
generał brygadier Teofil Jankowski
nadbrygadier Piotr Buk
nadbrygadier Kazimierz Krzowski
starszy brygadier Witold Skomra
starszy brygadier Marek Kubiak
nadbrygadier Wiesław Leśniakiewicz

Pierwotnie strażą pożarną (ogniową) nazywano oddział specjalizujący się głównie w walce z pożarami. Wraz z rozwojem tej formacji, następowało rozszerzenie jej obowiązków o zmaganie się z innymi klęskami żywiołowymi.

Najstarszym ze znanych oddziałów wyspecjalizowanych w gaszeniu pożarów byli rzymscy Vigiles, zorganizowani w 6 r. n.e. przez cesarza Oktawiana Augusta. Andrzej Frycz Modrzewski pierwszy opracował zasady nowożytnego pożarnictwa. Pierwszą zawodową straż pożarną w Polsce powołał w roku 1752 w Ostrowie Wielkopolskim marszałek koronny Franciszek Bieliński. W 1805 roku istniała w Wolborzu grupa pożarowa.

Patronem straży pożarnej jest św. Florian, a więc w jego dniu 4 maja obchodzony jest w Polsce Dzień strażaka. Od 1999 jest to również Międzynarodowy Dzień Strażaka.